Công nghệ Blockchain và NFT: Tương lai của bản quyền phát sóng bóng đá đang mở ra giải pháp minh bạch, bảo mật và tương tác hơn cho ngành thể thao 2025.
Công nghệ Blockchain và NFT: Tương lai của bản quyền phát sóng bóng đá không còn là viễn cảnh xa vời, mà đang dần hiện hữu qua từng bước chuyển đổi số. Trong bối cảnh các nền tảng phát sóng như xoilacTV đối mặt với nguy cơ vi phạm bản quyền và sự kiểm soát độc quyền ngày càng gia tăng, Blockchain và NFT mang đến giải pháp minh bạch, hiệu quả và tối ưu quyền lợi cho mọi bên.
Blockchain và NFT là gì?
Blockchain là công nghệ chuỗi khối cho phép lưu trữ dữ liệu minh bạch, phi tập trung và không thể thay đổi sau khi xác thực. Các khối dữ liệu được liên kết chặt chẽ, tạo thành chuỗi bảo mật cao. Theo XoilacTV, đến cuối năm 2024, có hơn 89 triệu ví blockchain hoạt động toàn cầu, cho thấy sức ảnh hưởng ngày càng lớn của công nghệ này.
Trong khi đó, NFT (Non-Fungible Token) là tài sản số không thể thay thế, tồn tại trên nền tảng blockchain. Mỗi NFT là duy nhất và có thể đại diện cho các nội dung kỹ thuật số như hình ảnh, video, âm thanh hay khoảnh khắc thể thao.
Năm 2021, thị trường NFT đạt giá trị giao dịch 41 tỷ USD, gần bằng ngành mỹ thuật truyền thống (Chainalysis). NFT không chỉ xác nhận quyền sở hữu, mà còn cho phép tích hợp smart contract để phân quyền, chia lợi nhuận và quản lý bản quyền nội dung số.
Minh họa chuỗi khối và NFT ứng dụng trong thể thao
Vấn đề bản quyền truyền hình bóng đá hiện tại
Vi phạm bản quyền và sự phụ thuộc vào các nhà đài truyền thống đang đặt ra bài toán lớn cho ngành thể thao toàn cầu.
- Bản quyền truyền hình bóng đá là lĩnh vực có giá trị thương mại rất cao. Giải Ngoại hạng Anh (Premier League) thu về 10,5 tỷ USD từ bản quyền truyền hình trong giai đoạn 2022–2025.
- Các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan thường phải chi từ 2–10 triệu USD/năm để mua bản quyền các giải đấu lớn.
- Tuy nhiên, vi phạm bản quyền diễn ra phổ biến. Theo báo cáo của Muso năm 2023, có hơn 260 triệu lượt xem trái phép các trận bóng đá chỉ riêng trong năm.
- Việc phân phối bản quyền hiện nay chủ yếu thông qua các nhà đài truyền thống hoặc các nền tảng OTT, dẫn đến chi phí trung gian cao và thiếu minh bạch trong việc chia sẻ doanh thu.
- Các giải đấu quy mô nhỏ hoặc địa phương gặp khó khăn trong việc tiếp cận hệ thống phân phối bản quyền toàn cầu.
Thực trạng vi phạm bản quyền và chi phí mua giải đấu
Blockchain và NFT – Giải pháp cho bản quyền phát sóng
Công nghệ chuỗi khối và tài sản số có thể tạo ra bước ngoặt trong việc kiểm soát, phân phối và thương mại hóa bản quyền bóng đá.
Phân phối bản quyền qua Blockchain
Việc ứng dụng smart contract trên blockchain giúp quản lý bản quyền minh bạch, tự động và ít phụ thuộc vào trung gian.
- Blockchain cho phép thiết lập hệ thống phân phối bản quyền minh bạch, phi tập trung và truy vết được. Các giải đấu có thể trực tiếp phát hành quyền phát sóng thông qua smart contract mà không cần qua trung gian.
- Smart contract cho phép quy định rõ quyền sử dụng (vị trí địa lý, thời gian, định dạng), đồng thời tự động hóa thanh toán, giúp giảm rủi ro tranh chấp
- Ví dụ, nền tảng Eluvio đã hợp tác với MGM Studios để phát sóng phim qua blockchain với kiểm soát bản quyền tức thời và phân phối không qua CDN.
- Các giải bóng đá nhỏ hoặc các câu lạc bộ ít tên tuổi có thể dễ dàng tạo thị trường bản quyền riêng, tiếp cận người mua trên toàn cầu mà không cần phụ thuộc vào các ông lớn truyền hình.
NFT hóa các nội dung thể thao
Việc biến các nội dung bóng đá thành tài sản số không thể thay thế giúp mở ra kênh doanh thu và quyền sở hữu mới.
- Các trận đấu, highlight, bàn thắng đẹp có thể được mint thành NFT, từ đó xác lập quyền sở hữu số và bán trực tiếp cho fan hoặc nhà cung cấp nội dung khác.
- NBA Top Shot – một nền tảng NFT hóa các highlight NBA – đạt doanh thu hơn 1 tỷ USD chỉ trong 2 năm hoạt động từ 2020–2022, cho thấy tiềm năng lớn của mô hình này.
- NFT giúp các đơn vị sản xuất nội dung bóng đá tạo thêm nguồn thu từ các video ngắn, clip hậu trường, phỏng vấn độc quyền dưới dạng tài sản số.
- NFT còn có thể chứa điều khoản bản quyền – ví dụ: cấm thương mại hóa, chỉ phát trong lãnh thổ châu Á, hoặc tự động thu phí khi phát lại – thông qua metadata và smart contract.
Công nghệ chuỗi khối và NFT: Giải pháp tối ưu cho bản quyền thể thao
Trải nghiệm fan được cá nhân hóa
Blockchain và NFT không chỉ giải quyết bản quyền, mà còn nâng cấp mối quan hệ giữa CLB và người hâm mộ.
- Người hâm mộ có thể mua quyền xem các trận đấu dưới dạng NFT độc quyền – ví dụ: một vé NFT chỉ cho phép xem trận derby giữa hai đội yêu thích, với camera riêng theo dõi cầu thủ cụ thể.
- Theo Deloitte, 26% người hâm mộ Gen Z sẵn sàng trả thêm tiền để có trải nghiệm thể thao “cá nhân hóa”, ví dụ như chọn góc quay, truy cập số liệu thống kê trực tiếp, hoặc trò chuyện với cầu thủ sau trận.
- Các CLB có thể phát hành NFT cấp quyền truy cập các nội dung độc quyền: livestream trong phòng thay đồ, clip hậu trường, hoặc bình luận riêng từ cầu thủ.
- NFT cũng có thể được dùng để kích hoạt đặc quyền trong thế giới thực – ví dụ: giảm giá vé sân vận động, quà tặng có chữ ký, hoặc quyền tham gia các sự kiện cộng đồng.
- FC Barcelona từng huy động được 132 triệu USD trong vòng gọi vốn thông qua việc bán quyền truyền thông kỹ thuật số, bao gồm quyền NFT hóa nội dung lịch sử CLB – cho thấy giá trị tài sản số hóa trong bóng đá.
Kết luận
Công nghệ Blockchain và NFT: Tương lai của bản quyền phát sóng bóng đá là bước tiến tất yếu trong bối cảnh số hóa toàn cầu. Dù còn nhiều thách thức về công nghệ và pháp lý, tiềm năng của nó trong việc bảo vệ quyền lợi, tối ưu doanh thu và tăng cường tương tác người hâm mộ là không thể phủ nhận.
